“Yüzyılın seçimi”ne bir aydan daha az bir müddet kaldı. Çabucak çabucak herkes kararını verdi. Bir de kararını vermeyenler var. Bundan sonraki bütün propaganda faaliyeti, o yüzde 1-2 için, haydi bilemedin yüzde 5 için. Ancak bahsimiz bu tıp değil. Bu cinsin bile içine girmeyenler. Tarafı aslında muhakkak olan lakin tarafının içinde hangi tarafı seçeceğine karar vermemiş olan; “bir grup solcular”! Bilindiği üzere sosyalistler/devrimciler yıllar boyunca debelendi durdu seçim devirlerinde, tutarlı/ideolojik bir tavır alabilmek için. Sandık, tertip demekti ve sandığa gitmek de tertipten yana olmak, sisteme “kan vermek” idi.[1] Fakat birkaç seçimdir bu durum “biraz” değişti. Artık daha rahat gidilebilir oldu sandık. Referandumda hayır demek için, HDP’yi baraj geçirtmek için, İmamoğlu’nu İBB koltuğuna oturtmak için. Asıl sıkıntı bunlardan yana olmak değildi elbette, asıl kaygı Tayyip Erdoğan’a pürüz olmaktı, onun iktidarına karşı çıkmaktı. Zira “eskisinden farklı” olarak sandık neredeyse tüm meşruiyetin sağlandığı ve iktidarın onun üzerine kurulduğu bir “yapı taşı” olmuştu.
Ve artık Erdoğan için “ya daima ya hiç” denilecek seçime geldik. Aslında sosyalistlerin tam da aradıkları periyot. Siyasal hassaslık tavan yapmış, tek gündem siyaset olmuş, karşı tarafta gericiliğin, faşizmin tabanına vurulmuş, muhalefet dediğin sağa çark etmiş, v.s. v.s. Fakat vakit, bağımsız sosyalist faaliyetin değil, “akılcı” bakışla Erdoğan’ı devirmenin ve onun karşısına çıkacak en “makul” adayın ardında birleşmenin vakti idi. Ve neyse ki berbatın uygunu oldu da Kılıçdaroğlu tüm badireleri atlatarak CB adayı oldu/yapıldı. Sosyalistler olarak artık daha rahatız, gönül rahatlığı ile Bay Kemal’e oy vereceğiz.[2] Pekala vekil seçiminde?
***
Bu noktada durum biraz karışıyor. Üç seçeneğimiz var, üstelik üçü de birbirinden “makul”.
-CHP’ye vermeliyiz. Zira en güçlü muhalefet partisi o ve D’Hondt sistemine nazaran ‘artık oylar’ en güçlüye yazıyor. Oylar heba olmasın. Üstelik ittifak nedeniyle “öz CHP’li” vekillerin sayısının azalacağı öngörülürse daha çok oy alması “öz CHP’lilerin” sayısını arttırır. Ve her şeyden kıymetlisi CB olacak olan Kılıçdaroğlu’nun partisinin Erdoğan’ın partisinden daha çok vekil çıkarması hem moral güç hem de sayısal güç sağlayacaktır.
-HDP’ye vermeliyiz. Zira on yıllardır her türlü baskıya, şiddete karşın şu Meclis’te var olmayı başardılar ve güçlü bir muhalefet yaptılar. Binlerce üyesi ve Selo’su cezaevinde. Üstelik sağcıdan geçilmeyecek yeni Meclis’te, yarısı bayan olan güçlü bir HDP kümesi “güvencemiz” olacaktır. Ve her şeyden kıymetlisi “Kürt sorunu çözülmeden bu ülkede demokratikleşme olmaz, demokratikleşme olmadan da Kürt sorunu çözülmez” diyorsak Kürt halkının siyasi tercihinin içinde, yakınında ve birlikteliğinde olmamız gerekir.
-TİP’e vermeliyiz. Zira dört vekille bile tesirli bir muhalefet yapılacağını “karşı tarafa” bile gösterdiler, sayıları daha çok olursa daha tesirli olurlar. Ayrıyeten isimleriyle tarihi bir süreklilik taşıyor ve sosyalistlere de tarihi bir sorumluğu hatırlatıyorlar. Ve uzun vakittir birinci kere bir sosyalist parti bindelik küsuratlarda yer almaktan kurtulup yüzde 2’yi, 3’ü aşabilecek durumda. Bu gerçekleştiğinde toplumun tüm kesitleri için çok daha ciddiye alınan bir politik güç olabilir sosyalistler.[3]
***
“Oyumuzu kullanmadan” evvel birkaç tenkit de sıralamak, olmazsa olmaz elbette.
Birincisi; CHP’ye oy verme seçeneğini büsbütün reddetmek gerekli. Rastgele biri kendisini sosyalist olarak tanımlayıp bu CHP’ye bu devirde oy ve-re-mez. Sosyalistlerin hiçbir vakit istenmediği bu partiye şimdiye kadar ziyadesiyle tolerans gösterildi bile.[4] Kılıçdaroğlu da zati solculardan çok ülkücü seçmenlere bel bağlamış durumda. Her fırsatta “Bir numaralı ülkücü ve milliyetçi benim” diyen Kılıçdaroğlu’ndan hiç “bir numaralı solcu benim” dediğini duydunuz mu?
İkinci tenkit; HDP’ye ve TİP’e, daha doğrusu Emek ve Özgürlük İttifakı’na. Bilindiği üzere EÖİ geçen Eylül ayında yani yaklaşık altı ay evvel kuruluşunu ilan etti. Seçim ittifakından daha çok bir “mücadele ittifakı” olarak kendisini lanse etti. Fakat kuranlar da ve bu işlerden “az buçuk” anlayanlar da bu birlikteliğin bir seçim ittifakı olduğunu aslında biliyordu. Seçimi içermemesi saçma olurdu aslında. Her bileşenin seçime dair kendine mahsus bir grup “siyasi hesapları” mevcuttu. (Ha, bunu makus manada düşünmemek gerek, sonuçta siyasi örgüt siyasi hesap yapar, yapmak da zorundadır).
Buradaki asıl tenkit; örgütlerin yalnızca kendileri için siyasi hesap yapması, ortak bir siyasi hesaplarının olmaması ve daha da kıymetlisi ittifak dışında kalan örgütleri ve bireyleri ortak bir siyasi uğraşa sevk edecek faal araçlar ve kanallar oluşturmamalarıdır. O devir içerisinde de bu tenkit sık sık lisana getirildi; EÖİ’nin ortak yürütmesinin, sözcülerinin, ambleminin, aşağıya yayılmış ortak kurumlarının olmaması. En geniş “sosyalist kamuoyuna” somut bir “iş” önermemesi! Üstelik yaşanan sarsıntı ve sonrasında halkın gereksinimleri böylesi bir ortak faaliyeti zorunlu hale getirmesine karşın.
Deprem bölgesinde her örgüt kendi flamasını astığı başka çadırlarda faaliyet sürdürmeyi tercih etti. Neden? Ya da soruyu tersten sorarsak, Neden halkın muhtaçlıklarının karşılanması tek elden sevk ve yönetim edilme yoluna gidilmedi?[5] Üstelik ortak bir davetin yaratacağı sinerjinin, tek tek örgütlerin davetinden kat be kat fazla olacağının biliniyor olması gerek. Kendisini mecburî olarak dayatan şartlar “öznel” nedenlerle görmezden gelindi. Meğer zelzelenin enkazından Türk ve Kürt sosyalistlerinin (ve elbette örgütsel güçlerinin) ortak dayanışması ve yardımlaşması çıkarılabilirdi, yani o sık sık tekrarlanan “ortak mücadele”. Ve bu tecrübe seçim tavırlarını tahminen farklılaştırabilir, farklılaştırmasa bile daha makul yansıların oluşmasına hizmet ederdi.
Ortak bir çabanın yaratıl(a)maması bir yana oy pusulasında açığa çıkan kriz de bir öteki tenkit konusu; TİP’in, HDP listelerinden değil de kendi logosu ile seçime girme tercihi. Bu tercihin anlaşılabilir ve anlaşılamayan istikametleri mevcut. TİP kimliğinin (dolayısıyla daha baskın bir sol kimliğin) öne çıkarılmak istenmesi, yakalanan ivmenin daha da ileriye taşınabilir görülmesi, hatta Kürt Siyasi Hareketi ile daha eşit şartlarda bir münasebetin (gelecekte) oluşturulma planı, anlaşılabilir kısımları. Lakin mevcut oy dağılımını hesaplama sistemi göz önüne alındığında TİP’e verilecek oyların, değil bir kısmının tamamının boşa gitmesi, yani hiç vekil çıkaramaması bir yana “karşı taraf”ın vekil sayısını artırması mümkün. Yüzyılın seçiminde bu türlü bir risk alınır mı?[6]
Sanırım, bu ülkede sosyalizmin nasıl gelişeceği ve ilerleyeceği konusunda bundan bile daha önemli bir sonuç yaratma potansiyeli taşımakta TİP’in hali. Bilindiği üzere Kürt siyasi hareketi ile ülkemizdeki sosyalist hareket (genel anlamda) uzun yıllar geçmesine karşın bir türlü ortak bir eksende (politik/pratik) buluşamadı/buluşturulmadı. Meğer bu ülkede sosyalizmin bir geleceği olacaksa yani iktidar perspektifine ve iktidar argümanına sahip olacaksa, bu iki tarafın mutlak birlikteliğinin olması gerek şart.[7] Bu seçim halinin yarattığı dert, bu maksada ziyan verme tehlikesidir. Ve ne yazık ki bu tasayı büyütecek çokça data mevcut. Bir tarafta Kürt olmayan sosyalistleri, yalnızca legalleşme aparatı olarak değerlendirenler[8], başka tarafta Kürt halkının uğraşını ulusal kurtuluşa daraltanlar.
Ve ne yazık ki bu sandık, bu paradoksun aşılmasına katkıda bulunmayacak. Keşke demek saçma ama… Keşke, üstelik biraz mecburî olarak kurulmuş yeni bir parti ile (Yeşiller ve Sol), yeniden tekrar bir “başlangıç” yapılabilse idi. TİP’in gösterdiği adayları da içeren (elbette Alper Taş’ın da olduğu), içinde Hasan Çandarlar’ın olmadığı, yenilenmiş bir liste. Hiçbir sosyalistin “korteje” girmemeyi tercih edemeyeceği bir liste! Her şeye karşın sosyalistler (feyzelof olmadıklarına göre) oy pusulasında bir tercih yapmak ve yaptıkları tercihe davette bulunmak zorundadırlar. Bu şartlarda tercih şu olmalıdır; mademki sosyalizm ismine “başarılıp başarılamayacağı” riskli de olsa büyük bir gaye konmuş, sosyalistlere düşen; bu süreci kenardan izlemek değil, başarılması için desteklemek/çalışmaktır. Velhasıl; TİP’e oy verilmesi gerekir! “Yüzyılın seçimi”nde tarafımız muhakkak olsun, sosyalizm olsun…
NOTLAR:
[1] Hâlâ devrimciliğin ölçüsünü ferdî hayatlarında, siyasi faaliyetlerinde değil de sandığa gidip gitmemekte arayan ve devrimci sıfatını kullananlar da yok değil.
[2] Not edilmeli ki sürecin bu halde işlemesi mutlak değildi. Pekâlâ sosyalistler, bu süreci –ki önerilmişti- bağımsız bir sosyalist aday etrafında birleşerek de işletebilirdi. Yaşatılan süreç; HDP’nin ve TİP’in tercihidir, asıl olarak.
[3] Bu paragraf içinde ne yazık ki başta ÖDP/Sol parti, TKP, EMEP olmak üzere başkalarını yazamıyorum. Bu siyasi yapılar aslında TİP’in son periyot yaptığı atağa “potansiyel olarak” yıllardır sahiptiler. Hatta örgütsel güçleri ve tarihî avantajları ile daha öndeydiler. Tarihi şahsiyetlerin ve ferdî statükoların konumlandığı “merkezi yapılar”a teslim olmasalardı!
[4] Sadullah Ergin’e bile “şu ya da bu gerekçeyle” listelerinde yer bulan CHP, bir de “şu ya da bu gerekçeyle” sosyalistlere bir türlü yer bulamaz, nedense.
[5] Bir çadırda su fazla giyecek yok, başkasında giyecek fazla “akıl” yok!
[6] Tam da bu noktada birileri; “siyaset zati risk alma işidir” mi dedi?
[7] “Yeter şart” olması için diğer şeyler de gerekir.
[8] Çengiz Çandar, başka bir yazı konusu olmayı hak ediyor kuşkusuz. Ancak buraya da “iliştirme”den geçmek olmayacak. Geçen gün Ruşen Çakır’a konuşmuş ve demiş ki “Türkler yok mu bu partide, birtakım sol kuruluşlar da var. Bunlar biraz dekorasyon üzere… Türk dekoratif ögeler da var bu partide.” Çandar’ın “partideki Türkler” dediği, herkesin bildiği üzere “Kürt olmayan sosyalistler”. Ve onlar Türk kimlikleri ile değil, sosyalist kimlikleri ile o partideler. İdeolojik ve politik olarak Kürt halkıyla birlikte uğraş etme iradesini gösterdikleri için. Şahsî bir çıkar beklentisi olmadan, Çandar üzere dokunulmazlık pazarlığı yapmadan ve bedel ödeme riski alarak. HDP idaresi de Çandar’ın “dekoratif” değerlendirmesine katılıp katılmadığını açıklar herhalde! Çandar’ın “kulağını çekip”, açıklamasını düzelttirmeye çalışmak kâfi olmaz. Üstelik artık işe yarayan ihtar, vekil seçildikten sonra yani dere geçildikten sonra ne kadar işe fayda. Ayrıyeten açıklamakta geç kaldığı bir öteki bahis da “bu iki şahsın, Çandar ve Cemal’in neden vekil yapılmaya çalışıldığıdır”. Politik münasebetlerini, oy verecek seçmenlere açıklamak herhalde politik bir sorumluluk olsa gerek!